تلاش محققان مسلمان برای آشتی دادن اخلاق اسلامی و هوش مصنوعی
تاریخ انتشار: ۱۹ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۷۷۸۷۵
هوش مصنوعی، که در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی سیلیکون‌ولی تحقق یافته است، عمیقاً از آرمان‌های توسعه سکولار نشئت گرفته است. باوجوداین، با جهانی‌شدن هوش مصنوعی حامیان سنت‌های مختلف اخلاقی، تمرکز بیشتری بر این حوزه دارند و غالباً خواستار تنظیم مقررات بیشتری برای این فناوری هستند. محققان مسلمان هوش مصنوعی، مجدداً بحثی قدیمی درباره‌ی رابطه بین لیبرالیسم مدرن و اسلام را آغاز کرده‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
هوش مصنوعی، عمیقاً از آرمان‌های توسعه سکولار نشئت گرفته است.
در تاریخ 25 ژوئن سال گذشته، فیس‌بوک برای برنده‌های پروژه‌ای[1]، یک جایزه 25000 دلاری برای حمایت از همبستگی دانش سنتی متنوع از سراسر جهان و مطالعه‌ی هوش مصنوعی قرار داد. دکتر جونید غدیر[2] و آمانا رقیب[3] دو محقق پاکستانی هستند که در بین برگزیدگان حضور دارند و بر روی چگونگی کاربرد اصول اخلاقی و قانونی اسلامی درمورد تنظیم‌گری هوش مصنوعی در کشورهای مسلمان مطالعه کرده‌اند.
دکتر غدیر و رقیب دو محقق پاکستانی هستند که بر روی چگونگی کاربرد اصول اخلاقی و قانونی اسلامی درمورد تنظیم‌گری هوش مصنوعی مطالعه کرده‌اند.
غدیر، رئیس دانشکده برق در دانشگاه فناوری اطلاعات لاهور بیان می‌کند: "اسلام اظهار می‌کند که سنت‌های اخلاقی به بیش از 1400 سال پیش برمی‌گردند. هوش مصنوعی از میان 2 میلیارد نفر از مردمی که به این باورها ایمان دارند، نماینده‌ای ندارد. کار ما این شکاف را برطرف می‌سازد."
از نظر غدیر و رقیب، تنظیم‌گری لیبرال فناوری موجب رخ دادن زودهنگام بحرانی اخلاقی در جهان اسلام شده است؛ به‌طوری‌که به اعتقاد آنها ارزش‌های استعماری، جایگزین جهان‌بینی بومی شده‌اند.
از نظر غدیر و رقیب، تنظیم‌گری لیبرال فناوری موجب رخ دادن بحرانی اخلاقی در جهان اسلام شده است.
رقیب (پروفسور فلسفه و اخلاق در بنیاد مدیریت کسب‌وکار کراچی) به بحث در این مورد می‌پردازد که "غالب پیشرفت‌هایی که در قرن اخیر رخ داده است، بر مسلمانان تحمیل شده و این‌طور نبوده که مسلمانان در رأس آنها باشند. درنتیجه، هیچ‌کس این سؤال حیاتی را در وهله اول نمی‌پرسد که چرا ما به این فناوری‌ها نیاز داریم؟"
امروزه حفظ سلامتی بزرگ‌ترین محرک سرمایه‌گذاری در زمینه هوش مصنوعی است.
یکی از سؤالاتی که این دو نفر در پی جواب آن هستند، این است که آیا استفاده از هوش مصنوعی برای افزایش طول عمر از نظر اسلامی بلامانع است؟ امروزه حفظ سلامتی بزرگ‌ترین محرک سرمایه‌گذاری در زمینه هوش مصنوعی است، طوری‌که استارتاپ‌های پزشکی هوش مصنوعی با بیش از 4 میلیارد دلار منابع مالی در سال 2019 راه‌اندازی شده‌اند. اکنون محققان در زمینه افزایش طول عمر، درحال بحث و بررسی این موضوع هستند که آیا ابزار پوشیدنی هوش مصنوعی می‌تواند نشانگرهای زیستی مؤثر در فرآیند پیر شدن را زودتر از علم پزشکی سنتی، که اجازه انجام اقدامات پیشگیرانه برای توقف این فرآیند را می‌دهند، پیش‌بینی کند.
باوجوداین، رقیب نظرش را با شک بیان می‌کند: "در اسلام، افزایش طول عمر به‌خودی‌خود مسئله ارزشمندی نیست. تعداد سال‌هایی که یک نفر زندگی می‌کند باید در مقایسه با کوشش اخلاقی- معنوی یک فرد در طی سال‌های زندگی‌اش سنجیده شود. پس آیا اگر هوش مصنوعی بتواند باعث طول عمر هر انسانی ولو ظالم شود، استفاده از آن اخلاقی خواهد بود؟"
در اسلام، تعداد سال‌هایی که یک نفر زندگی می‌کند باید در مقایسه با کوشش اخلاقی- معنوی او در طی سال‌های زندگی‌اش سنجیده شود.
اتومبیل‌های بدون راننده هم از این نظریه مستثنا نیستند. وقتی از غدیر سؤال شد که اگر یک اتومبیل طراحی‌شده مطابق با موازین اسلامی مجبور به انتخاب بین رد شدن از روی یک عابر پیاده یا تصادف و کشته شدن راننده باشد (یک آزمایش معروف در چرخه‌های هوش مصنوعی) چطور عمل خواهد کرد، او بیان کرد که این سؤال اشتباه است.
آیا اگر هوش مصنوعی بتواند باعث طول عمر هر انسانی ولو ظالم شود، استفاده از آن اخلاقی خواهد بود؟
وی معتقد است که هوش مصنوعی باید جوری طراحی شود که غیر زیان‌آور باشد. هوش مصنوعی در وهله اول باید بی‌ضرر باشد. این معیار در اسلام " فلاح" یا موفقیت معنوی مطابق با دستورات قرآنی نامیده می‌شود که با رویکرد منفعت‌محور غرب در تناقض فاحش است. هر فناوری نوینی باید بر این اساس سنجیده شود؛ حتی اگر این ضرورت طبق بحث غدیر باعث ایجاد تأخیر در پرورش ایده‌ها یا حتی کنار گذاشتن آنها شود. او می‌پرسد " آیا دستگاهی که تنها امکان انتخاب بین گزینه‌های مضر را در اختیار قرار میدهد واقعاً مفید است؟"
" فلاح" یا موفقیت معنوی مطابق با دستورات قرآنی با رویکرد منفعت‌محور غرب در تناقض فاحش است.
همه با این نقطه‌نظر موافق نیستند. دکتر محمد اورانگزب احمد[4]، دانشیاری از دانشگاه واشنگتن که در مورد قابلیت به کار بردن هوش مصنوعی در مراقبت‌های بهداشتی تحقیق می‌کند، معتقد است که اجرایی کردن هر الگوریتمی باید به همراه سنجیدن مزایا و معایب باشد. او می‌گوید: "هم هوش مصنوعی هم یک پزشک انسانی با منابع محدودی کار می‌کنند: یک بیمارستان بودجه خاصی خواهد داشت که متأسفانه بدین معنی است که زندگی تمام انسان‌ها نجات نخواهد یافت. تنها تفاوت این است که یک پزشک با اطلاعات متمرکز و چه‌بسا ناقص کار کرده و هوش مصنوعی به کمک مجموعه اطلاعاتی بزرگی کار می‌کند که در حالت ایده‌آل اجازه ارزیابی خطر را به‌صورت بهینه‌تر امکان‌پذیر می‌کند."
هم هوش مصنوعی هم یک پزشک انسانی با منابع محدودی کار می‌کنند.
"فلاح" برای او، بیشتر به‌عنوان سؤالی درباره نتایجی است که هوش مصنوعی به وجود می‌آورد تا ارزیابی در مورد اینکه چه نوع هوش مصنوعی‌ای مجاز است.
هوش مصنوعی در حالت ایده‌آل اجازه ارزیابی خطر را به‌صورت بهینه‌تر امکان‌پذیر می‌کند.
احمد اظهار می‌کند "من با این ایده که یک الگوریتم بهینه فلاح، نجات زندگی‌ها را نسبت به منافع به حداکثر خواهد رساند، موافقم، اما این بدان معنا نیست که محدودیت منابع از بین می‌رود. سپس سؤال اخلاقی حقیقی ظاهر می‌شود: هوش مصنوعی چه کسی را نجات میدهد؟"
همین اصول شامل ماشین‌های بدون سرنشین نیز می‌شود. احمد معتقد است که خنثی کردن ضررها، فرآیندی ذاتی برای تفکری اسلامی محسوب می‌شود. فقیه اسلامی، غزالی، پیشینه‌ای برای مسئله قدیمی بارکشی[5] در قرن یازدهم میلادی در نظر گرفت، وقتی که از دانش‌جویانش پرسید که آیا توجیهی برای به آب انداختن تعدادی از مسافران یک کشتی درحال غرق شدن، با هدف نجات جان تعداد زیادی از افراد وجود دارد؟
غدیر و رقیب همچنان به اثرات هوش مصنوعی مشکوک بوده و در پی به چالش کشیدن این موضوع هستند.
احمد اشاره می‌کند که مسائل بارکشی ممکن است مسئله‌ی اتومبیل‌های خودکار را فرو بکاهد، زیرا آنها موفق به در نظر گرفتن وضعیت کنونی راننده‌های انسانی نمی‌شوند. "با فرض اینکه هرساله 100،000 مرگ‌ومیر جاده‌ای به خاطر رانندگان بی‌ملاحظه رخ میدهد، ما احتمالاً قادر خواهیم بود که با استفاده از وسایل حمل‌ونقل هوش مصنوعی، این تعداد را به نصف برسانیم. در این صورت شاید استفاده نکردن از اتومبیل‌های بدون راننده عمیقاً غیراخلاقی باشد."
رقیب بیان می‌کند: "ما هم‌اکنون در وسط اقیانوس هستیم، اما نیاز داریم تا کشتی را از نو بسازیم."
هم‌اکنون ممکن است این‌طور به نظر برسد که جهان اسلام با موضوع هوش مصنوعی هم‌رأی است، حداقل اگر رأی‌گیری صورت گرفته در این چالش، ملاک باشد[6]: محبوبیت دستگاه‌های تنفس مصنوعی، محصولات ضد پیری و تاکسی‌های اینترنتی که به نظر می‌رسد در خاورمیانه درحال افزایش است. با وجود این، غدیر و رقیب همچنان به اثرات هوش مصنوعی مشکوک بوده و در پی به چالش کشیدن این موضوع هستند.
رقیب بیان می‌کند: "این پروژه یک گفتگو را آغاز می‌کند: ما هم‌اکنون در وسط اقیانوس هستیم، اما نیاز داریم تا کشتی را از نو بسازیم."
تهیه شده در گروه مطالعات اخلاقی پژوهشگاه فضای مجازی
نقل از: وبگاه پژوهشگاه مجازی
پیوند منبع
[1] Ethics in AI Research Initiative Asia Pacific (حرکتی برای کمک به تحقیقات آکادمیک در زمینه‌ی اخلاق در هوش مصنوعی در هنگ‌کنگ)
[2] Junaid Qadir
[3] Amana Raquib
[4] Muhammad Aurangzeb Ahmad
[5] Trolley Problem
[6] در فیس بوک زمانی که یک چالش مطرح می‌شود می‌توان از طریق voting wallets در مورد چالش نظرسنجی و رأی‌گیری کرد.
انتهای پیام/
از شما صاحبنظر گرامی در حوزه تعلیم و تربیت هم دعوت می کنیم، از نویسندگان، ممیزان و اعضای هیئت تحریریه پنجره تربیت باشید. برای ارسال مطالب و عضویت در هیئت تحریریه، از طریق ایمیل FarsPanjarehTarbiat@gmail.com مکاتبه فرمائید.
منبع: فارس
کلیدواژه: اخلاق اسلامی اخلاقیات هوش مصنوعی قوانین هوش مصنوعی کاربرد هوش مصنوعی تنظیم گری هوش مصنوعی لیبرالیسم محققان مسلمان هوش مصنوعی ی هوش مصنوعی تنظیم گری طول عمر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۷۷۸۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عصبانیت دشمن از درخشش بانوان باحجاب ایرانی در عرصه‌های مختلف
حجتالاسلاموالمسلمین مجتبی بامری با اشاره به سفر رئیس جمهور به پاکستان، بیان کرد: پاکستان یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای منطقه است و مرز طولانی با ایران دارد که این سفر با توافقاتی میان سران ایران و پاکستان محقق خواهد شد و باعث می‌شود بعضی از ظرفیت‌هایی که به آن پرداخته نشده به سرانجام بهتری رسد.
وی با بیان اینکه امن سازی مرزها یکی از مباحثی بود که میان سران دو کشور به آن پرداخته شد، افزود: به لحاظ فرهنگی، سیاسی و امنیتی این سفر آورده و برکاتی خواهد داشت، امیدداریم سفر آیت‌الله رئیسی به پاکستان یک گشایش اقتصادی برای سیستان و بلوچستان و تحولی در مرز که تاثیر عمیقی بر اقتصاد و امنیت در پیش داشته باشد.
امام‌جمعه سراوان ادامه داد: دشمن از دیرباز تلاش داشته که مرزهای این منطقه ناامن باشد تا از ظرفیت مرز به نفع دو کشور استفاده نشود اما این سفر زمینه‌ساز امنیت بیشتر مرزهای ایران اسلامی و پاکستان خواهد شد و زمینه ساز بیشتر وحدت، صمیمیت و برابری میان دو کشور خواهد شد.
حجتالاسلاموالمسلمین بامری اضافه کرد: حجاب یک مسئله شرعی، اسلامی و دینی است، پوشش یک زن مسلمان در اسلام مشخص شده و زنان مسلمان در ایران اسلامی خواهان انجام حجاب بوده و هستند.
وی اذعان کرد: حجاب مسئله قانونی است و آنچه در قانون آمده باید رعایت شود، دشمنان اسلام با شعار زن، زندگی، آزادی به دنبال این هستند که چنین ارزش‌هایی را کم‌رنگ کنند اما به برکت نظام مقدس جمهوری اسلامی زنان مسلمان با حجاب کامل در همه عرصه‌ها در صدر بوده و درخشیده‌اند.
امام‌جمعه سراوان تصریح کرد: دشمنان تلاش و برنامه‌ریزی و هزینه کردند تا بی‌حجابی و هرزه‌گی را در بین زنان مسلمان ترویج دهند اما امروز زن مسلمان ایرانی با حفظ حجاب در میدان ورزشی، علمی، فرهنگی و سیاسی حضور دارند و به همین دلیل دشمنان عصبانی هستند چرا که تبلیغات آنها راه به جایی نبرد.
حجتالاسلاموالمسلمین بامری خاطرنشان کرد: اهدای خون یکی از مباحث بسیار پر اهمیت در شهرستان است که باید به آن توجه کرد، سراوان به تناسب جمعیت خود نیاز شدید به اهدای خون دارد چرا که بیشترین آمار بیماران تالاسمی در شهرستان وجود دارد. باید دقت شود آزمایشات قبل از ازدواج انجام شود تا تعداد آمار بیماران تالاسمی افزون نشود.
وی گفت: هفته عقیدتی و سیاسی در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مناسب شهادت فیلسوف، فقیه وارسته، دانشمند بصیر، ولایی و مجاهد آیت‌الله مطهری شهید جهاد تبیین، نامگذاری شده چرا که با ایده‌های انحرافی مبارزه و روشنگری و مسیر را برای همه شفاف کرد.
خطیب نماز جمعه سراوان ادامه داد: سپاه خود یک نهاد انقلابی و مکتبی است و در مبحث اعتقادی از پیشتازان در انقلاب اسلامی در همه ابعاد و هم در بعد سیاسی و بصیرتی در خط مقدم بوده، سپاه در همه صحنه‌ها و سنگر‌ها و میدان‌ها پرچم دار بود و در تلاطم‌هایی که برای انقلاب به وجود آورده سپاه اولین سنگر را داشته و مقابله کرده است.
حجتالاسلاموالمسلمین بامری اضافه کرد: طوفان‌هایی علیه دشمنان دین خدا به پا کرده و سیلی‌های محکمی زده که وعده صادق یکی از آن سیلی‌ها در دنیایی که همه خاموش بودند بود.
وی بیان کرد: هفته معلم به مناسبت شهادت شهید مطهری نیز در تقویم جمهوری اسلامی ایران نامگذاری شده و این هفته را به همه معلمین پرتلاش که برای تعلیم و تربیت و آموزش‌و‌پروش تلاش و مجاهدت می‌کنند تبریک می‌گویم.
امام‌جمعه سراوان گفت: کارگران محور تولید هستند و در سال جهش تولید با مشارکت کردم توجه مضاعفی به این قشر صورت گیرد.
حجتالاسلاموالمسلمین بامری خاطرنشان کرد: باید از ظرفیت مرز برای ایجاد شغل تلاش شود و با راه‌اندازی کارخانه و شغل مردم این منطقه دیگر دغدغه شغل نخواهند داشت و بدون دغدغه از بستر مرز استفاده خواهند کرد.
وی تصریح کرد: نباید وضعیت غزه و جنایت رژیم صهیونیستی را فراموش کنیم، کشتار و جنایت عجیبی رخ داده، شعار حقوق بشر و فرهنگ غنی، دموکراسی و مردم دوستی سر می‌دهند اما چهره واقعی غرب، آمریکا و صهیونیست جنایت‌هایی است که در غزه انجام داده‌اند و پشتیبان آن آمریکاست و نباید این موضوع را به فراموشی بسپاریم.
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد